Foto beginpagina: portret van Hans door Christiane.
De uitnodigingen in de openbare ateliers waren altijd hetzelfde. ‘Wil je mee vierkanten op een bijzettafel tekenen?’
Sommige deelnemers zijn na afloop thuis verder gaan tekenen. Drie voorbeelden.
1. “Kijk,” zei ze, ”zie je deze lijnen? Komen ze nu naar voren of gaan ze naar achteren?” Het leek of de treden van de trap naar boven leidden, maar tegelijk ook naar beneden. Het perspectief draaide zoals in grafiek van Escher. Elke donderdag bracht ze nieuwe tekeningen mee gemaakt op de achterkant van oude Nova flyers.
Op een dag kwam ze met iets anders, ze had mensen nagetekend van foto’s.
Een voordeel van een abstract lijnenspel werd duidelijk: dat hoeft niets weer te geven. Goed natekenen van de werkelijkheid, zoals die zichtbaar is voor het oog, heeft een geoefende hand nodig. Of de tekening op de werkelijkheid lijkt of niet, ziet iedereen in een oogopslag.
Het portretje dat ze van mij maakte is bepaald niet realistisch, het is eerder cartoonesk. Is het dan mislukt? Niet persé. Voor mij telt vooral of de intentie waarmee iets getekend is, zichtbaar is in de tekening. En die is zichtbaar, er spreekt tekendrang uit.
2. De vrouw met het blonde haar kwam ook eens meedoen. Oude herinneringen kwamen terug, toen ze aanstalten maakte om vierkanten te tekenen op het bijzettafeltje. Ze blokkeerde; haar vingers wilden niet. “Toen ik jong was, en leerde schrijven, moest dat met rechts. Linkshandigheid was een teken van de duivel, dat moest uitgedreven worden. Linkshandigen kregen slaag met een liniaal op hun vingers om het af te leren. Ik ben linkshandig.”
Later, in de zomer ontving ik een bericht. Ze had iets gemaakt en wilde me dat overhandigen in het park, onder een schaduwrijke boom. Uit het inpakpapier haalde ik een wit miniatuur tafeltje, helemaal betekend met zwarte lijnen. “Het is de helft van een tafeltje, de andere helft blijft bij mij,” zei ze, “nu zijn we verenigd door twee halve tafeltjes.”
Nog later, in de herfst, sprak ze over een ‘boemerang effect’. Een leerling in haar klas op de DKO opleiding had haar, de docent nota bene, een opdracht gegeven: “Beteken dit witte klaptafeltje op de manier van United Objects, waarover u vorige les vertelde.”
Tot haar eigen verbazing kreeg ze plezier in het tekenen. Eindelijk.
3. De man met de zwarte ogen die bij Nova voor de planten zorgde, was al een tijdje verdwenen, toen een straathoekwerker vertelde dat hij tekeningen voor mij had afgegeven. Ze wilde afspreken om de tekeningen te geven.
Hoek Belgiëlei/ Plantin Moretuslei, halverwege haar woning en mijn kantoor, overhandigde ze een zware boodschappentas. “Eén tekening heeft hij er op de valreep uit gehaald, die wilde hij zelf houden,” zei ze, “maar hij is er nog meer aan het maken.”
Terug op kantoor pakte ik de tas uit. Toen ik de tekeningen op de voorwerpen zag, werd ik even stil.
United Objects 