“Wilt u met mij mee vierkanten tekenen op deze tafel?”
Het is de vraag waarmee ik mensen uitnodig. Vandaag in Kringwinkel Merksem beginnen sommigen er hard om te lachen. Niet zo raar, mijn vraag komt op een onverwacht moment én op een onverwachte locatie. En ja, het is een vreemde vraag. Sommige gedachten kun je van het voorhoofd af lezen: ‘Zie ik het goed…hier staat een volwassen man…midden in de winkel…een Nederlander…hij wil vierkantjes op een tafeltje tekenen…hij vraagt mij om dat ook te doen!’ Sommigen draaien zich met een vriendelijk knikje om en gaan verder. Sommigen kijken me aan en vragen:
“Waarom wilt u dat ik vierkantjes teken?
Op de andere locaties komt de vraag ook terug en ik antwoord: iedereen kan vierkanten tekenen, tweejarigen, anderstaligen, hoogopgeleiden, mensen met dementie, zonder uitzondering iedereen. Er is weinig concentratie nodig en de gedachtenmolen komt tot rust, het is meditatief. Voorstellen of kennismaken is niet nodig voor een ontmoeting tijdens vierkanten tekenen.
“Waarom wilt u dat wij vierkantjes tekenen?”
Het is een vraag die een gesprek tussen ons, vreemden, makkelijker maakt. We maken samen iets dat bijzonder wordt, een nieuwe betekenis krijgt.
De mannen kijken elkaar fronsend aan, nemen een stift en beginnen te tekenen. Onder hun overhemd dragen ze allebei een wit T-shirt, je ziet er alleen een randje van. “Wij doen een vriendendag”, zegt de man met de blauwe bril. “Dit is de derde kringwinkel van vandaag”, zegt de ander in de grijze trui, “en we gaan er nog naar twee of drie. We hebben hier plezier in. In de zomer doen we dit met de motor.” Voordat ze verder trekken komen ze de vangst laten zien. Klein glaswerk verpakt in oude kranten en een platte groene vaas. De glazuurlaag is gekrakeleerd in kleine barsten. Een vergelijking met een platvis is zo gemaakt. “Hij heeft net zijn vrouw gebeld, maar die neemt niet op. Die weet al hoe laat het is”, zegt de man met de bril lachend. Geen plek meer in huis?
“Nee. Maar zie hoe mooi dit is. En dat voor 2 euro!” Hij kijkt ontroerd naar de vaas in zijn handen. “Vanmiddag gaan we biljarten en drinken een biertje. Zo sluiten wij elke vriendendag af.”
“Wilt u met mij mee vierkanten tekenen op deze tafel?”
Nu is het een jongen van een jaar of acht die het vraagt. “Het kunnen toch ook rondjes, strepen, of andere vormen zijn, waarom dan juist vierkantjes?” Ik dacht even na. “Oh”, zei hij, “ik zie het al. De tafel is ook vierkant.” En hij was vertrokken met tekenen.
Het lijkt tegenstrijdig, ik heb met veel mensen contact en tegelijkertijd voel ik me alleen, eenzaam. Ik heb nood aan ontmoetingen. Dat klinkt dramatisch misschien, maar het is een universele en existentiële behoefte. Alle mensen, wij allemaal, willen met anderen in verbinding staan, ons verhaal vertellen en dat iemand luistert. Vierkanten tekenen op Ikea tafels maakt dit indirect zichtbaar en tastbaar. Het voorziet in een behoefte voor hen die meedoen en voor mij.
“Ik heb mijn oude werk nog eens gedaan.” Ze haalt een stapeltje papieren uit haar handtas en vouwt het open.” In andere tijden was ze lerares Nederlandse taal.
“Ik heb het verhaal ‘Huidhonger’ gelezen op je website. Het is te zien dat je nog niet zo veel hebt geschreven, dat kan beter. Kijk, om te beginnen, de titel. De titel is een woord dat niet bestaat, dat kan natuurlijk niet. En dan meteen de eerste alinea, waar gaat dat over? Over spirituele energie? Ik heb de alinea drie keer gelezen maar begrijp het nog steeds niet. Vertel me, wat ‘stroomt er op je hoofd en dan op je schouders’ etcetera? Nou? Oh, is het water dat over je hoofd en schouders etcetera stroomt! Noem het beestje bij de naam!” Dank je, helder. Ik ga het aanpassen.
De les is nog niet voorbij. “We beginnen vandaag ook maar meteen met de Antwerpse taal. Hoe leer je Antwaarps? Antwaarps leren, kijk hier waar ik wijs, ’t is hiel sumpel! Ent goa vanzelfst. De truc is om een zin tot één woord samen te vatten.
Ze hebben u in de maling genomen wordt: Zemmenouligge.
Hij praat nonsens = Azeiwerriswa.
Wat sta je daar nu te kijken = Oestooderna?
Wasseitum, wat heeft hij gezegd?
United Objects 